Đấu Thầu là gì? 9 Hình Thức lựa chọn nhà thầu mới nhất 2025

Hình thức lựa chọn nhà thầu đóng vai trò then chốt trong việc đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả của quá trình đấu thầu, đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng. Để giúp các nhà đầu tư và doanh nghiệp nắm rõ hơn về vấn đề này. Bài viết của VictoryCons sẽ giải thích rõ khái niệm đấu thầu, phân tích 9 hình thức lựa chọn nhà thầu theo Luật mới 2023, các hình thức phổ biến nhất hiện nay, cùng quy trình và 4 phương thức lựa chọn cụ thể. Qua đó giúp doanh nghiệp có cái nhìn tổng quan để lựa chọn phương án phù hợp nhất cho dự án của mình.

>>>> Xem thêm: Nhà thầu xây dựng là gì? Top 10 nhà thầu xây dựng uy tín 2025

1. Đấu thầu là gì?

Đấu thầu là quá trình lựa chọn nhà thầu để ký kết và thực hiện hợp đồng cung cấp dịch vụ, mua sắm hàng hóa hoặc xây lắp công trình. Đặc biệt trong lĩnh vực xây dựng, đấu thầu đóng vai trò quan trọng nhằm đảm bảo tính cạnh tranh, công bằng và hiệu quả kinh tế của dự án. Quá trình này được thực hiện trên nguyên tắc minh bạch, cạnh tranh lành mạnh giữa các nhà thầu và tuân thủ các quy định của pháp luật.

Trong lĩnh vực xây dựng, đấu thầu có những đặc thù riêng đòi hỏi nhà thầu phải đáp ứng nhiều yêu cầu khắt khe. Về năng lực thi công, nhà thầu cần chứng minh được việc sở hữu máy móc thiết bị phù hợp, đội ngũ kỹ sư và công nhân có tay nghề cao, cũng như kinh nghiệm thực hiện các công trình tương tự. Chất lượng công trình phải được đảm bảo thông qua việc tuân thủ nghiêm ngặt các quy chuẩn xây dựng và kiểm soát chất lượng vật liệu đầu vào.

Quá trình thi công đòi hỏi khả năng quản lý tiến độ và chi phí hiệu quả, với kế hoạch thi công chi tiết và việc bố trí nguồn lực hợp lý. An toàn lao động và bảo vệ môi trường cũng là những yếu tố quan trọng mà nhà thầu phải cam kết thực hiện. Sau khi hoàn thành, công trình cần được bảo hành theo đúng quy định, với phương án xử lý sự cố kịp thời để đảm bảo vận hành ổn định lâu dài.

2. 9 hình thức lựa chọn nhà thầu theo quy định của Luật đấu thầu 2023

Theo Luật đấu thầu 2023, có 9 hình thức lựa chọn nhà thầu được quy định chính thức. Mỗi hình thức đều có những đặc điểm và điều kiện áp dụng riêng, phù hợp với từng loại dự án và tình huống cụ thể. Trong đó, đặc biệt chú trọng đến các gói thầu xây dựng với những yêu cầu nghiêm ngặt về năng lực, kinh nghiệm và chất lượng thực hiện. Việc lựa chọn hình thức đấu thầu phù hợp sẽ góp phần quan trọng vào sự thành công của dự án, đảm bảo tính hiệu quả và tuân thủ quy định pháp luật.

2.1. Đấu thầu rộng rãi

Đấu thầu rộng rãi là hình thức phổ biến nhất trong xây dựng. Đây là phương thức không hạn chế số lượng nhà thầu tham gia, tạo môi trường cạnh tranh công bằng. Mọi nhà thầu đáp ứng yêu cầu về năng lực và kinh nghiệm đều có thể tham dự. Hình thức này thường áp dụng cho các dự án xây dựng có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật phức tạp.

2.2. Đấu thầu hạn chế

Áp dụng cho các gói thầu xây dựng đòi hỏi chuyên môn đặc thù hoặc công nghệ cao. Chỉ những nhà thầu được mời mới được tham gia, thường là các đơn vị có kinh nghiệm và năng lực chuyên sâu trong lĩnh vực cụ thể của dự án xây dựng.

2.3. Chỉ định thầu

Hình thức này được sử dụng trong các trường hợp đặc biệt như khắc phục sự cố, thiên tai hoặc các dự án xây dựng cấp bách liên quan đến an ninh quốc phòng. Chủ đầu tư có thể trực tiếp chọn nhà thầu đủ năng lực mà không cần qua quá trình đấu thầu thông thường.

2.4. Chào hàng cạnh tranh

Thông thường thích hợp cho các gói thầu xây dựng nhỏ, có giá trị không quá 5 tỷ đồng. Quy trình đơn giản hơn đấu thầu rộng rãi, phù hợp với các công trình đơn giản, có thiết kế và yêu cầu kỹ thuật rõ ràng.

2.5. Mua sắm trực tiếp

Áp dụng cho các gói thầu mua sắm hàng hóa tương tự thuộc cùng dự án hoặc dự án khác. Điều kiện quan trọng là nhà thầu phải đã trúng thầu trước đó thông qua đấu thầu rộng rãi hoặc đấu thầu hạn chế, với nội dung và quy mô tương tự.

2.6. Tự thực hiện

Hình thức này cho phép chủ đầu tư trực tiếp thực hiện gói thầu khi có đủ năng lực về kỹ thuật, tài chính và kinh nghiệm. Đặc biệt phù hợp với các đơn vị chuyên ngành có đội ngũ nhân lực và thiết bị sẵn có.

2.7. Tham gia thực hiện của cộng đồng

Áp dụng cho các dự án nhỏ tại địa phương, cho phép cộng đồng dân cư, tổ, nhóm thợ tại địa phương tham gia thực hiện. Thường áp dụng trong các chương trình mục tiêu quốc gia hoặc dự án phát triển cộng đồng.

2.8. Đàm phán giá

Chủ yếu áp dụng trong lĩnh vực y tế, như mua sắm thuốc biệt dược gốc hoặc thiết bị y tế đặc thù. Bộ Y tế sẽ quyết định việc áp dụng hình thức này và ban hành danh mục cụ thể.

2.9. Lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt

Áp dụng cho các gói thầu có điều kiện đặc thù, không thể áp dụng các hình thức thông thường. Việc lựa chọn phương án đấu thầu trong trường hợp này phải được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

3. Hình thức đấu thầu nào được sử dụng nhiều nhất?

Trong lĩnh vực xây dựng, đấu thầu rộng rãi và chào hàng cạnh tranh là hai hình thức được sử dụng phổ biến nhất. Đấu thầu rộng rãi thường áp dụng cho các dự án lớn, trong khi chào hàng cạnh tranh phù hợp với các công trình có quy mô vừa và nhỏ. Xu hướng đấu thầu qua mạng ngày càng tăng đã giúp giảm thiểu việc sử dụng chỉ định thầu, góp phần tăng tính minh bạch trong hoạt động xây dựng.

Đấu thầu rộng rãi chiếm ưu thế trong các dự án xây dựng lớn vì khả năng thu hút nhiều tổng thầu xây dựng có năng lực tham gia, tạo nên sự cạnh tranh về cả chất lượng kỹ thuật và giá cả. Phương thức này đặc biệt phù hợp với các công trình có yêu cầu kỹ thuật phức tạp như cầu đường, nhà máy công nghiệp hay các tòa nhà cao tầng. Quy trình đấu thầu rộng rãi thường kéo dài từ 45-90 ngày, cho phép các bên có đủ thời gian nghiên cứu kỹ hồ sơ và chuẩn bị phương án tối ưu.

Trong khi đó, chào hàng cạnh tranh được ưa chuộng ở các công trình có giá trị dưới 5 tỷ đồng nhờ quy trình đơn giản và thời gian thực hiện ngắn (thường 20-30 ngày). Hình thức này đặc biệt hiệu quả với các gói thầu có thiết kế chuẩn hóa như trường học, trạm y tế hay các công trình phụ trợ. Việc áp dụng đấu thầu qua mạng cho hình thức này càng giúp rút ngắn thời gian và tăng tính cạnh tranh, khi các nhà thầu có thể dễ dàng tiếp cận thông tin và nộp hồ sơ trực tuyến.

4. Quy trình lựa chọn nhà thầu theo từng hình thức

Mỗi hình thức đấu thầu đều có quy trình riêng được thiết kế phù hợp với đặc điểm và yêu cầu cụ thể của từng loại dự án xây dựng. Việc hiểu rõ và tuân thủ đúng các bước trong quy trình không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn góp phần quan trọng vào hiệu quả của quá trình lựa chọn nhà thầu. Đặc biệt trong xây dựng, mỗi quy trình đều được thiết kế để đánh giá toàn diện năng lực của nhà thầu, từ khả năng kỹ thuật, tài chính đến kinh nghiệm chọn nhà thầu xây dựng, nhằm lựa chọn được đơn vị phù hợp nhất cho từng dự án.

4.1. Quy trình đấu thầu rộng rãi trong xây dựng

Quy trình bắt đầu từ việc chuẩn bị hồ sơ mời thầu chi tiết, bao gồm các yêu cầu về kỹ thuật xây dựng, tiêu chuẩn vật liệu và phương án thi công. Sau khi công bố rộng rãi thông tin đấu thầu, các nhà thầu xây dựng sẽ nộp hồ sơ dự thầu. Quá trình đánh giá được thực hiện nghiêm túc thông qua các tiêu chí về năng lực tài chính, kinh nghiệm thi công và phương án kỹ thuật.

4.2. Quy trình chào hàng cạnh tranh

Đối với các công trình xây dựng đơn giản, quy trình chào hàng cạnh tranh được thiết kế ngắn gọn hơn. Bên mời thầu gửi thư mời chào hàng đến ít nhất 3 nhà thầu có đủ năng lực. Việc đánh giá tập trung vào giá chào và năng lực cơ bản của nhà thầu.

4.3. Quy trình chỉ định thầu

Trong trường hợp khẩn cấp hoặc đặc biệt, chỉ định thầu được thực hiện với quy trình rút gọn. Chủ đầu tư trực tiếp đàm phán với nhà thầu được chọn về các điều khoản kỹ thuật và tài chính, đảm bảo tiến độ thi công nhanh chóng.

5. 4 phương thức lựa chọn nhà thầu theo Luật Đấu thầu 2023

Luật Đấu thầu 2023 quy định bốn phương thức lựa chọn nhà thầu chính, mỗi phương thức được thiết kế để đáp ứng các yêu cầu khác nhau của dự án xây dựng. Sự phân chia này dựa trên mức độ phức tạp của yêu cầu kỹ thuật, quy mô công trình và tính chất đặc thù của từng dự án. Việc lựa chọn phương thức phù hợp sẽ giúp tối ưu hóa quá trình đánh giá, đảm bảo chọn được nhà thầu có đủ năng lực thực hiện dự án, đồng thời tiết kiệm thời gian và chi phí trong quá trình lựa chọn.

5.1. Phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ

Phù hợp với các gói thầu xây dựng có yêu cầu kỹ thuật và tiêu chuẩn rõ ràng. Nhà thầu nộp cùng lúc cả đề xuất kỹ thuật và tài chính trong một túi hồ sơ. Phương thức này giúp rút ngắn thời gian lựa chọn nhà thầu.

5.2. Phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ

Áp dụng cho các dự án xây dựng có yêu cầu kỹ thuật cao. Nhà thầu nộp riêng biệt hồ sơ kỹ thuật và tài chính. Việc đánh giá kỹ thuật được thực hiện trước, chỉ những nhà thầu đạt yêu cầu kỹ thuật mới được xem xét về tài chính.

5.3. Phương thức hai giai đoạn một túi hồ sơ

Thích hợp với các công trình phức tạp, cần điều chỉnh thiết kế trong quá trình đấu thầu. Giai đoạn đầu tập trung vào đề xuất kỹ thuật, sau đó mới yêu cầu nộp giá dự thầu ở giai đoạn hai.

5.4. Phương thức hai giai đoạn hai túi hồ sơ

Sử dụng cho các dự án xây dựng có công nghệ đặc biệt. Quá trình đánh giá được thực hiện kỹ lưỡng qua nhiều bước, đảm bảo lựa chọn được nhà thầu tốt nhất về cả kỹ thuật và tài chính.

Mỗi phương thức đều có những ưu điểm riêng và được lựa chọn phù hợp với đặc thù của từng dự án xây dựng, đảm bảo hiệu quả đầu tư và chất lượng công trình.

Các hình thức lựa chọn nhà thầu đa dạng theo Luật đấu thầu 2023 giúp doanh nghiệp có nhiều lựa chọn phù hợp với từng dự án xây dựng cụ thể. Việc nắm vững và áp dụng đúng quy định sẽ đảm bảo tính minh bạch, hiệu quả và thành công của dự án.

>>>> Xem thêm: Nhà thầu xây nhà trọn gói uy tín hơn 14 năm kinh nghiệm

Tổng giám đốc - Dương Minh Trí

Với hơn 15 năm kinh nghiệm trong quản lý và triển khai các dự án xây dựng quy mô lớn, ông đã từng đảm nhận nhiều vị trí lãnh đạo chủ chốt như Trưởng Ban Quản lý Dự án, Giám đốc Điều hành, và Phó Tổng Giám đốc Phát triển Dự án tại Tập đoàn Đất Xanh. Kể từ khi gia nhập VictoryCons, Ông đã có những đóng góp xuất sắc và mang tính chiến lược để giúp công ty đạt được nhiều thành tựu vượt bậc.